Los van Microsoft Clippy’s comeback en de Bernie Sanders-foto stond afgelopen jaar vooral weer in het teken van corona. Verschillende levels van lockdown zijn de revue gepasseerd en het corona paspoort bleef aanhoudend het gesprek van de dag. Net als de “niet gepland, toch lang langer gebleven” avondklok die ons in de greep hield. We lieten ons echter niet kennen en gingen op zoek naar andere manieren om onze evenementen, projecten en activiteiten door te kunnen laten gaan. En meestal met succes! De hoogste tijd dus voor een sentimentele terugblik op een selectie mooie verhalen en gekke installaties. Kijken we daarna weer met goede moed vooruit naar wat 2022 ons zal brengen!
Sorry Accepted!
We riepen 2020 massaal uit tot het jaar van de sorry. Maar ook in 2021 bleek de vergevingsfilosofie nog ver te zoeken. Sterker nog, de online afrekencultuur viert hoogtij. Gesprekken ontaarden snel in ruzie en in plaats van een inhoudelijke dialoog komen we vaak niet verder dan elkaar aan de digitale schandpaal nagelen. In deze ‘cancelcultuur’ is geen ruimte voor context, empathie of mededogen.
We zien voornamelijk opinies waar onze vrienden het mee eens zijn en worden niet meer gestimuleerd om empathie te hebben voor een ander. Of – zoals een wijs man uit Westeros ooit zei – “We make peace with our enemies, not our friends”.
Als we niet meer met onze vijanden spreken, verleren we wat het is om vrede te maken. Dat kan en moet beter. We gingen daarom in 2021 door op ons thema Sorry en doken in het ritueel van vergeven.
1. The Silicon Passion: moet Big Tech aan het kruis?
Terwijl het land steeds verder op slot ging, werkten wij aan een nieuwe versie van de Matthäus Passion. Eén waarin Big Tech de hoofdrol speelt. Want de relatie tussen Big Tech en de rest van de wereld is in de afgelopen jaren flink veranderd. Van innovatieve internetbedrijven die je leven verrijken, lijken giganten zoals Google en Facebook tegenwoordig meer vijanden van het volk te zijn geworden.
Samen met makers Jorien Aberkrom, Esther Baalman, Rodrigo Ferreira, Marjolein van der Laan, De Transmissie (Derk Stenvers & David Schwarz) en Roel Weerdenburg bestudeerden we het ritueel van aanklagen, veroordelen en vergeven. Moet Big Tech aan het kruis? Wat is de functie van de zondebok? En welke rol spelen wij als gebruikers van technologie? Het resultaat: een theatervoorstelling in Theater Kikker vol nieuwe verhalen die naast de traditie van aan het kruis cancelen kunnen staan.
2. Accept & Work op Dutch Design Week
Dat Instagram zelfstandig tepels kan detecteren of ongewenste content filtert, is een sprookje uit het Big Techtastische verhalenboek. In de werkelijkheid schuilt er een leger aan menselijke arbeiders achter onze slimme systemen. En dus ook achter Instagram’s scherpe oog. Maar wie zijn die mensen dan? In opdracht van SETUP en NSvP doken makers Merijn van Moll en Ruben van de Ven in de onzichtbare arbeidersklasse van de platformeconomie; de clickworkers. Met als klap op de vuurpijl het installatie-drieluik Accept & Work op Dutch Design Week. Drie werken die samen alle facetten van deze nieuwe arbeidssector tastbaar maken. Van de ultieme workflow, tot het schrijnende beeld van onderbetaalde arbeiders met twijfelachtige motivatie.
3. SETUP Cultuurterras bij de Nijverheid
Hét weekend van 2021 was met uitstek in augustus bij de Nijverheid. Twee dagen lang gooide SETUP de deuren open naar een wereld voor gekke en gezellige tech-installaties en uitdagende experimenten, de wereld van SETUP. Van een Furby lassen in de loods, alu-hoedjes vouwen tegen de straling tot jezelf volledig detoxen met een sessie Tech-Yoga. Dat er weinig voor nodig is om jezelf op de kaart te zetten bleek ook maar weer tijdens de AI-smartlappenworkshop. En dan vooral in de Karaoke-container waar menig levenslied het licht zag. Volgend jaar weer!?
4. Sorry. Een Expositie
In 2020 doken we in de langverwachte excuses, onderzochten we hoe technologie ons kon helpen bij het maken en accepteren van excuses. In 2021 gingen we nog even door, want ook nu nog is sorry zeggen een gevoelige en vooral moeilijke zaak. Met Sorry. Een Expositie bij de Nijverheid en later in het jaar in de Bibliotheek, namen we iedereen mee in de manieren waarop technologie ons kan helpen bij het maken en accepteren van excuses. Een encyclopedie gevuld met meer dan 50 verschillende sorry’s, een gepersonaliseerde excuusvideo of een tranentrekker vol pure emotie. Krijg je met behulp van technologie dan eindelijk de excuses waar je zo lang naar verlangde?
5. De AI-Smartlappenworkshop
De koning van het levenslied is ongetwijfeld André Hazes, maar ons smartlappen algoritme kan er ook aardig wat van. Daar kwamen we in 2020 achter toen we met AI-onderzoeker Janne Spijkervet onderzochten of een AI een waardevolle partner zou kunnen zijn bij het schrijven van een emotioneel lied zoals een smartlap. De succesvolle smartlap vol bloed zweet en tranen die hieruit ontstond smaakte zeker naar meer. Dit jaar vormden we deze kennis daarom om tot de AI-Smartlappenworkshop. In een intieme schrijfsessie van 1 uur leer je het algoritme kennen en creëer je samen onder het genot van een glas bier en een bitterbal jouw zelfgemaakte tranentrekker. Waan jezelf weer even in de tijd van om 2:00 ‘s nachts in de kroeg staan en luidkeels meezingen met het levenslied! Of het een goede tekst oplevert weten we niet, maar in ieder geval wel een een mooie avond en een goed verhaal.
2022: Reconstructing a shared reality
En volgend jaar gaan we gewoon rustig verder. 2022 wordt het jaar van de wederopbouw. Corona is dan wellicht echt op zijn retour en anders een mooi excuus om weer te graven naar verandering. Hoe dan ook moeten we ervoor zorgen dat we weer samenkomen. Want een wereld zonder een gedeelde werkelijkheid is er ook een zonder een gedeeld sociaal contact.
Met in het vooruitzicht hopelijk wel een Privacyrede in februari en met Pasen weer The Silicon Passion, maar dan in een ander jasje. En we beginnen met de zoektocht naar nieuw stockmateriaal voor technologische onderwerpen. Want als we onderwerpen als surveillancekapitalisme, polariserende algoritmen of werkelijkheidsproductie voor iedereen begrijpelijk willen maken, komen we niet meer weg met foto’s van technologie ‘als tool’. Kortom, genoeg om naar uit te kijken.
Stay safe en een gelukkig nieuwjaar!